Jongeren in Drenthe beter in beeld met dashboard mentale gezondheid

Een gesprek met netwerk- en procesregisseur Marije Kemkers over het dashboard ‘Mentale Gezondheid Jeugd in Beeld’

Afbeelding 1: Het ‘Jeugd in beeld’ dashboard

Wat speelt er rondom mentale gezondheid bij jongeren in Drenthe? En hoe kan data helpen om beter beleid te maken? Marije Kemkers, proces- en netwerkregisseur bij de Jeugdhulpregio Drenthe, vertelt over het nieuwe dashboard  ‘Mentale Gezondheid Jeugd in Beeld’. Een instrument dat inzicht geeft in de mentale gezondheid bij jongeren in Drenthe, maar minstens zo belangrijk: samenwerking en dialoog stimuleert.

Regionale coördinatie met lokale impact

Kemkers is betrokken bij het dashboard vanuit de Jeugdhulpregio, die namens de twaalf Drentse gemeenten regionale taken uitvoert. “We wilden dit onderdeel graag regionaal vormgeven, juist omdat datagedreven werken niet meer weg te denken is. Maar hoe pak je dat eigenlijk aan? Dat is een zoektocht die zowel lokaal als regionaal speelt. Het mooie is dat we de gemeenten nu gezamenlijk kunnen ondersteunen,” vertelt Kemkers. Zo wordt er bijvoorbeeld gewerkt met thema’s als het versterken van het gewone leven en in de toekomst mogelijk ook wijkgerichte interventies. 

Specifiek voor jeugd

Na het bestaande dashboard voor volwassenen ontstond de behoefte aan een variant die zich specifiek richt op de mentale gezondheid van jongeren. “Als je kijkt naar jeugd in beeld, wil je ook het perspectief van -9 maanden tot 18 jaar meenemen. Dit zijn andere data-bronnen dan in het dashboard volwassenen. Uiteindelijk streef je naar een beeld van jeugd en diens context, het gezin, de buurt, de wijk. Dit maakt de verbinding met het bestaande bredere dashboard mentale gezondheid.”

De rol van het dashboard

Het dashboard bevindt zich nog in ontwikkeling. “Ik vraag me af of het ooit echt ‘af’ is,” zegt Kemkers. “Een dashboard moet volgens mij altijd blijven doorontwikkelen. Wat we nu hebben is een eerste versie die gemeenten ondersteunt om jeugddata op één plek inzichtelijk te maken. Welke cijfers en gegevens zijn er al beschikbaar op regio- en gemeenteniveau? Waar richten we ons beleid nu op, en waar zouden we ons juist meer op moeten richten?”

Het dashboard helpt gemeenten bij het doorlopen van de cyclus data, duiden, dialoog en doen. Juist op dat laatste stuk stokt het in de praktijk vaak, merkt Kemkers op: “Gemeenten geven aan dat het verzamelen van data meestal nog wel lukt, en het duiden vaak ook. Maar het vertalen naar dialoog en daadwerkelijk doen blijkt ingewikkelder. Binnen de Jeugdhulpregio werken we er daarom actief aan om de hele cyclus rond te maken. Als we dat als regio kunnen faciliteren, ondersteunen we gemeenten én leren we samen, van en met elkaar.

Complexiteit van data

Het verzamelen en selecteren van data blijkt complex. “Er is enorm veel informatie beschikbaar, maar wat laat je zien en voor wie doe je dat eigenlijk? Daarom is het waardevol om bij gemeenten op te halen waar zij mee bezig zijn. Vanuit dat vertrekpunt kunnen we bekijken welke cijfers al in het dashboard staan en welke we nog moeten toevoegen, zodat het beter aansluit bij de vragen en behoeften van de gemeenten.”

De data in het dashboard komt uit verschillende bronnen, zoals de Jeugdmonitor van de GGD, gemeentelijke registraties, het RIVM, CBS, het Trendbureau en het ROA. Toch vraagt dit om zorgvuldigheid, benadrukt Kemkers: “Er kunnen verschillen zitten tussen data. Data zomaar overnemen zonder daarover het gesprek te voeren, kan leiden tot onjuiste conclusies. Juist daarom is de volledige cyclus van data, duiden, dialoog en doen zo belangrijk.”

Netwerk als fundament

“Het netwerk dat is gebouwd achter dit dashboard is wat mij betreft nog waardevoller dan het dashboard zelf,” vertelt Kemkers. “Het dashboard is een prachtig product, maar in het netwerk erachter zit wat mij betreft echt de meerwaarde en kracht. Ik denk dat er bestuurlijk ook wel echt de visie is geweest: als we dit willen, dan kunnen we dit niet alleen en moeten we dit doen vanuit een bepaalde netwerkgedachte waarin we allemaal gelijkwaardig zijn.”

“Het is een netwerk van mensen die in hun eigen organisatie ook bezig waren met datagedreven werken. Mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn om hieraan deel te nemen. Dan gebeuren er mooie dingen.”

De hoop: beleid dat aansluit

Wat wil Kemkers dat het dashboard oplevert? “Dat de beleidsvertaling beter aansluit bij de beleefwereld en de werkelijkheid van jongeren zelf. Wat hebben jongeren nu echt nodig om goed, gezond en veilig groot te worden?”

Ze noemt voorbeelden van problemen die in Drenthe spelen: “Langdurig schoolverzuim, intergenerationele problematiek, armoede. In de Veenkoloniën zie je dat nog steeds. Waar je wiegje staat, bepaalt vaak welke kansen je krijgt.”

“Het dashboard is geen halleluja-dashboard,” voegt ze toe. “Maar door samen te kijken hoe we de beleidsvertaling maken zodat het echt wat oplevert, dat zou ik mooi vinden.”

En nu?

De ontwikkeling van het dashboard gaat stap voor stap verder. Kemkers hoopt dat vooral het netwerk dat eromheen is ontstaan, kan blijven bestaan. “Wat je merkt is dat iedereen dit erbij doet. Het is geen hoofdtaak, maar één van de dingen die je doet omdat je het belangrijk vindt. Het is nu nog heel erg persoonsgericht en persoonsafhankelijk.”

“Mijn wens is dat we vanuit de Jeugdhulpregio faciliterend kunnen zijn richting gemeenten. Dat we data kunnen aanreiken én de cyclus van data, duiden, dialoog en doen kunnen ondersteunen. En dat gemeenten hun beleid daardoor steeds meer kunnen baseren op data, in plaats van van project naar project te bewegen.”

Het dashboard, een informatieproduct van datawerkplaats mentale gezondheid, is tot stand gekomen  dankzij de samenwerking met Jeugdhulpregio Drenthe, GGD Drenthe, CMO STAMM/Trendbureau Drenthe, Accare, Blue-Mountain, Proscoop, Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen – SWO en Room to…

De ontwikkeling van het dashboard is mede mogelijk gemaakt door de funding van Jeugdhulpregio Drenthe en JENN.